راز تاثیر روانی لباس بر رفتار فردی

تأثیر روانی لباس بر رفتار شخصی و ادراک اجتماعی(روانشناسی اجتماعی لباس)

امروزه پوشاک فقط به معنی لباس هایی برای پوشش بدن نیست . عمل های زیبایی، رنگ پوست، استایل و رنگ مو،پیرسینگ، خالکوبی، شکل اندام و هم چنین اکسسوری ها مانند سمعک و عینک ، بخش بزرگی از تصویرو سبک پوشش ما محسوب می شود.
هر یک از ویژگی های جزِییات پوشاک با مفهوم عمیق تری درهم تنیده شده است .بنابراین از دیدگاه علم روانشناسی،نحوه پوشش هر فرد را میتوان مانند یک جلسه درمانی مورد بررسی قرارداد.
وقتی کسی استایل خاصی ندارد، تمایل دارد استایل خودش را پیدا کند و این نکته در شناخت افراد کمک می کند.بنابراین، نوع پوشش نه تنها پیامی را برای اطرافیان ارسال می کند، بلکه به خود فرد نیز پیام می دهد.
این مقاله با بررسی نتایج تعدادی پژوهش ، نشان می دهد که لباس علاوه بر نحوه تلقی دیگران ، تاثیر به سزایی در احساسات یا رفتار فردی دارد. لباس یک انسان نشان دهنده هویت او می باشد، به استثنای افرادی که تمایل به پنهان کردن هویت واقعی خود دارند.
در پژوهش های ذکر شده لباس به عنوان یک محرک ذهنی در نظر گرفته شده است و تاثیر روانی لباس بر رفتار فردی و اجتماعی صاحب لباس ، هم چنین افکار و احساس دیگران ،پاسخ به این محرک محسوب میشود.

این مطلب در دسته بندی طراحی لباس و در وبسایت بک استیج - پشت صحنه دنیای مد نوشته شده. با ما همراه باشید.

تحقیق اول: تاثیر روانی لباس مهیج به عنوان یک محرک ذهنی

 

در تحقیقی مشاهده کنندگان نظر خود را در مورد عکس‌هایی از ورزشکاران زن المپیک با لباس‌های مخصوص رشته های مختلف ورزشی بیان کردند و به عکس‌ها امتیاز دادند .ورزشکارانی که لباس‌های اغواگرانه ای به تن داشتند، در مقایسه با دیگر ورزشکاران با لباس های ورزشی پوشیده ، جذاب‌تر، زنانه‌تر، از نظرمهارت ارتباطی با تجربه‌تر، دلپذیرتر، اما با قدرت کمتر، انگیزه پایین تر و ضریب هوشی کمتری ارزیابی شدند.
این تحقیق بیش از اینکه نشان دهد لباس تحریک‌آمیز استنباط‌ها را برمی‌انگیزد، فرآیندی را نشان می‌دهد که نوع لباس منجر به استنتاج های متفاوتی می‌ شود.
نتایج نشان داد که وقتی ورزشکاران لباس تهییج کننده در مقایسه با زمانی که لباس ساده می‌پوشیدند، به بدن آنها بیشتر توجه می شد. در آن شرایط به نظر می رسد که آنها ویژگی های مثبت اخلاقی کمتری دارند.
در تحقیق دیگری ، تاثیر تصور کردن دو لباس کاملا متفاوت بر ادراک افراد از خود بررسی شده است.
به شرکت کنندگان گفته شد که «تصور کنند چه چیزی را می بینید، چگونه احساس می کنید و فکر می کنید. متغیرهای شرم از بدن، نارضایتی از بدن و خلق و خوی منفی را مورد مطالعه قرار دادند. چهار سناریو وجود داشت: فکر کردن به پوشیدن لباس شنا در ملاء عام، فکر کردن به پوشیدن لباس شنا در اتاق رختکن، فکر کردن به پوشیدن ژاکت در اماکن عمومی و فکر کردن به پوشیدن ژاکت در اتاق رختکن. فکر کردن به پوشیدن لباس شنا منجر به شرم از بدن بالاتر، نارضایتی از وضعیت بدنی بالاتر و خلق و خوی منفی بیشتر شد. این واقعیت که این تحقیق فقط شامل فکر کردن در مورد پوشیدن لباس بود، نه اینکه واقعاً چنین لباسی پوشیده شود، قدرت آشکار لباس را نشان می دهد که فقط فکر کردن به پوشیدن لباسی خاص بر ادراک ما از خود تأثیر بگذارد.
در ادامه از شرکت کننگان خواسته شد یک مایو و یک ژاکت حجیم را جداگانه در اتاق رختکن جلوی آینه پرو تناسب آن را در آینه ارزیابی کنند، همان کاری که در هنگام خرید لباس انجام می دادند. سپس آنها به یک آزمون ریاضی پاسخ دادند. زنانی که لباس شنا می پوشیدند در آزمون ریاضی ضعیف تر از زنانی که ژاکت پوشیده بودند، عمل کردند.
در واقع افراد بدن خود را به به عنوان تابعی از ظاهر درک کرده و با حذف مهارت ها و دستاورهای خود، بدن خود را از منظر سوم شخص ارزیابی می کنند.

تحقیق دوم: نقش رنگ در تاثیر روانی لباس

رنگ نیز معنایی را منتقل می کند که تابعی از زمینه ای است که رنگ در آن درک می شود. بر این اساس، معانی رنگ‌ها در طول زمان با یک تجربه یا پیام خاص (مثلاً نور قرمز =توقف و خطر) یا با تمایلات بیولوژیکی در پاسخ به رنگ تداعی میشود. رنگ قرمز با شهوت، باروری و تمایلات جنسی مرتبط است.
در این بخش، به بررسی اثرات رنگ قرمز بر میزان جذابیت افراد در روابط می پردازیم. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد رنگ قرمز در زمینه‌های دیگر(به عنوان مثال، تحصیلی یا کاری) مناسب نیست. هم چنین قرمز نماد تسلط است و بر نتایج مسابقات ورزشی رقابتی تأثیر می‌گذارد .
محققان به مطالعه تأثیر لباس قرمز بر میزان جذابیت، تسلط و شایستگی پرداختن در این تحقیق ادراک مردان از جذابیت زنان به عنوان تابعی از رنگ پیراهن مورد مطالعه قرار گرفت. شرکت کنندگان مرد عکس زنی را مشاهده کردند که تی شرتی با رنگ متفاوت پوشیده بود. هنگام پوشیدن یک تی شرت قرمز در مقایسه با رنگ های دیگر، آن زن را جذاب تر و با تمایل ارتباطی بیشتر در نظر می گرفتند. علت این استنباط ، ادراکی ست که افراد از رنگ قرمز دارند .رنگ قرمز به دلیل ایجاد فرهنگی زنانه (به عنوان مثال، رژ قرمز جذاب) با پذیرش عاطفی-ارتباطی مرتبط است. مردان در یک آزمایش آنلاین شرکت کردند که در آن روبروی زنی قرار گرفتند که لباس قرمز، سیاه و سفید پوشیده بود. هنگام پوشیدن لباس قرمز، زن نسبت به زمانی که لباس سفید یا مشکی می پوشید، از نظرارتباطی تمایل بیشتری داشت.این زن همچنین از نظر جذابیت امتیاز بیشتری گرفت و با انجام یک تجزیه و تحلیل ، دریافتند دلیل اینکه او هنگام پوشیدن لباس قرمز جذاب‌تر ارزیابی می‌شد، این بود که او از نظر عاطفی نیز پذیرنده‌تر بود.
زنان نیز لباس قرمز یک زن را با میزان جذابیت او مرتبط می دانند و او را یک رقیب می دانند. آنها در آزمایش خود دریافتند زنی که لباس قرمز پوشیده بود نه تنها از نظر ارتباطی بیشتر پذیرای ارتباط عاطفی بود، بلکه وفاداری عاطفی او هنگام پوشیدن لباس قرمز در مقایسه با لباس سفید پایین تر سنجیده شد. در آزمایش بعدی، احتمال اینکه شرکت کنندگان خانم، زن قرمز پوش را به دوست پسر خود معرفی کنند و به پارتنر خود اجازه دهند با وی وقت بگذرانند را ارزیابی کردند ، و ثابت شد که حساسیت خانم ها بر زنی با لباس قرمز نسبت به زنی با پیراهن سبز به صورت قابل توجهی بیشتر بود. بنابراین، هم مردان و هم زنان نشان می‌دهند که زنانی که قرمز پوشیده‌اند، برای ارتباط عاطفی پذیراتر هستند.

تحقیق سوم: نقش قیمت پوشاک و تاثیر روانی لباس بر رفتار فردی

طبق این بررسی دارندگان اکسسوری لوکس وانمود می‌کنند فردی هستند که نیستند (یعنی به اندازه کافی ثروتمند هستند تا عینک‌های آفتابی برند بخرند). شرکت‌کنندگانی که فکر می‌کردند عینک‌های آفتابی غیر لوکس می‌زنند، به‌طور قابل‌توجهی در امتحانی آزمایشی بیشتر از کسانی که فکر می‌کردند عینک آفتابی معتبر استفاده می‌کنند، تقلب کردند. شرکت‌کنندگانی که باور داشتند عینک‌های آفتابی تقلبی می‌زنند، نسبت به افرادی با عینک آفتابی معتبر ، ناصادق‌تر، و با معیارهای اخلاقی پایین تری ارزیابی شدند. محققان نشان دادند که تأثیر استفاده از عینک آفتابی تقلبی بر رفتار خود فرد به دلیل معنای احساس عدم اصالت منتسب به عینک آفتابی تقلبی است.
در واقع لباس به دلیل معنای نمادین و تجربه فیزیکی پوشیدن آن ،بر پوشندگان تأثیر روانی می گذارد.

تحقیق چهارم: نوع استایل در تاثیر روانی لباس

در پژوهشی روی مهمانداران هواپیما مشخص شد که اگر لباس‌های مناسب به جای نامناسب بپوشند، احساس شایستگی و مسئولیت بیشتری می‌کنند . مهمانداران با پوشیدن لباس های غیر رسمی در محیط کار (مانند تی شرت،شلوارک) ادراک منفی از خود داشتد.(مانند نامعتبر بودن، خجالت، نداشتن اعتماد به نفس و غیر حرفه ای). به همین ترتیب با بررسی تأثیر لباس رسمی در مقابل لباس غیررسمی در محیط کار دریافتند که آنها خود را معتبر، قابل اعتماد، سازنده و شایسته می دانند، اما در هنگام پوشیدن لباس های غیر رسمی ، احساس صمیمیت بیشتری دارند.

سخن پایانی:

لباس یک فرد کاملا بر رفتار دیگران نسبت به خود و هم چنین ادراک و احساس خویش تاثیرگذار است و این استنباط بر نحوه عملکرد افراد اثربخش است. بنابراین میتوان برای خودشناسی از تحلیل نوع پوشش بهره برد.
یکی از این روش های خودشناسی ، تحلیل برند پوشاک محبوب هر فرد است. برند مورد علاقه هر شخص بیشتر شبیه به خود واقعی اش است (یعنی این برند منعکس کننده شخصیت من است و نشان دهنده آن چیزی است که می خواهم دیگران فکر کنند من هستم) و هم چنین بیان کننده پیامی که میخواهد القا کند(این برند منعکس کننده کسی است که من می خواهم باشم).
در واقع افراد برای برقراری ارتباط با یک ویژگی خاص خود (هویت) و همچنین انتقال آن جنبه مورد نظر به دیگران ،لباس خود را انتخاب می کنند. پوشش و استایل خود را از منظر سوم شخص بررسی و ارزیابی می کنند.
شخص ممکن است با نگاه کردن به آینه ارزیابی کند که آیا هویت مورد نظر که از طریق لباس بیان می شود همان چیزی است که واقعاً به نظر می رسد ؟پس از ارزیابی ظاهر خود، نوبت به واکنش دیگران به ظاهر وی می شود. وقتی نتیجه این دو ارزیابی منطبق باشد، ویژگی شخصیتی که ظاهر می‌شود در واقع تأیید یا تثبیت می‌شود. اما زمانی که منطبق نباشند، هویت اعلام‌شده به چالش کشیده می‌شود .
رفتار ما نسبت به شخص دیگری تحت تأثیر لباس آن شخص است و معنایی که ما به آن لباس نسبت می دهیم. به طور کلی معنای اشیا و لباس ها از تعامل اجتماعی با دیگران به دست می آید . لباس ها معانی ذاتی ندارند، بین افراد به اشتراک گذاشته می شوند و معانی روی آنها بارگذاری میشود.
روانشناسی اجتماعی لباس به این موضوع می پردازد که چگونه باورها، نگرش ها، ادراکات، احساسات و رفتارهای مربوط به لباس توسط دیگران شکل می گیرد.